Στις 29 Μάιου 1453, η Πόλη αλώθηκε από τις ορδές των Οθωμανών του Μωάμεθ του Πορθητή. Ύστερα από μήνες πολιορκίας, το προπύργιο της βυζαντινής αυτοκρατορίας πατήθηκε από την τούρκικη μπότα και αυτό το αποτύπωμα έμεινε εκεί, για πάντα ανεξίτηλο.
Εκείνο το μοιραίο βράδυ, οι Οθωμανοί έκαναν τρεις απανωτές επιθέσεις, όπου και σκοτώθηκε ο ίδιος ο αυτοκράτορας αλλά η άμυνα κράτησε. Χρειάστηκε μόνο μια μικρή δρύινη πόρτα, μια κερκόπορτα, για να εισβάλλει ο εχθρός μέσα στα τείχη και έτσι η Πόλη να αλωθεί. Ή μήπως όχι;
Η θεωρία της κερκόπορτας έχει δύο εκδοχές. Η μία, η πιο απλοϊκή, είναι ότι κάποιος την ξέχασε ανοικτή. Η άλλη, η πιο σκοτεινή, είναι ότι κάποιος επίτηδες την άνοιξε, παραδίδοντας έτσι την Πόλη στους Οθωμανούς. Μήπως όμως η Κερκόπορτα είναι ακόμα ένας μύθος, όπως αυτός του Μαρμαρωμένου Βασιλιά; Μήπως η Πόλη θα έπεφτε έτσι κι αλλιώς, με ή χωρίς κερκόπορτα; Υπήρχε περίπτωση οι 7000 μαχητές εντός των τειχών, να σταματήσουν ποτέ τους 250000 εκτός των τειχών;
Γιατί όμως έχουμε πάντα την ανάγκη να εφευρίσκουμε μύθους, ώστε να καλύπτουμε τις δικές μας αδυναμίες; Ίσως γιατί η παραδοχή της αλήθειας κοστίζει περισσότερο από την παρασκευή ενός μύθου. Και εδώ στο Φλερηνόν, κατά τους Βυζαντινούς, δηλαδή στη σημερινή πόλης της Φλώρινας, γνωρίζουμε καλά από μύθους.
Ο πιο διαδεδομένος είναι αυτός της εγκατάλειψης. «Εδώ πάνω είμαστε ξεχασμένοι από την υπόλοιπη Ελλάδα» έχουν πει πολλοί, ανάμεσα τους και ο γράφων. Στην πραγματικότητα, εμείς δεν τους υπενθυμίζουμε αρκετά την ύπαρξη μας, εμείς δεν διεκδικούμε με θέρμη αυτά που μας ανήκουν, εμείς βολευόμαστε με τα ελάχιστα ώστε κάποιοι άλλοι να παίρνουν τα μέγιστα. Έτσι, είναι φυσικό να έχουμε ξεχαστεί.
Ένας ακόμα γνωστός μύθος είναι αυτός του τοπικού ¨ταμπεραμέντου¨. «Εδώ πάνω οι πιο πολλοί είναι ντόπιοι» μου είχε πει κάποιος όταν πρωτοήρθα στη Φλώρινα. Με τον καιρό κατάλαβα ότι εννοούσε όχι το γλωσσικό ιδίωμα, τα ήθη και τα έθιμα αλλά τη συμπεριφορά τους, που φαίνεται να είναι πιο παθητική, σε σχέση με τους υπόλοιπους. Ίσως και να ισχύει, αλλά σε λίγο θα γιορταστούν τα 100 χρόνια, από τότε που η Φλώρινα προσαρτήθηκε στην Ελλάδα. Είναι μια δικαιολογία που έχει πια ξεφτίσει και οφείλει να θαφτεί από τις νεότερες γενιές.
Κράτησα για τελευταία τον αγαπημένο μύθο της κακής τοπικής αυτοδιοίκησης. «Ο δήμαρχος δεν ενδιαφέρεται» έχουν πει πολλοί, λένε και θα συνεχίσουν να λένε. Το αναφέρω όσο πιο διακριτικά μπορώ, γιατί έχω ακούσει και πολλά άλλα επίθετα που δεν χρειάζεται να αναφέρω.
«Οι πολίτες της Φλώρινας, ενδιαφέρονται για την Φλώρινα;» Ο δήμαρχος και οι εκάστοτε δήμαρχοι εκλέγονται με νόμιμες, δημοκρατικές διαδικασίες, κουβαλώντας βέβαια τις όποιες παθογένειες της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Παρόλα αυτά, το γεγονός παραμένει. Καθόλου παράξενο, οι ίδιοι συμπολίτες μας που τον γνώριζαν, που τον κατηγορούσαν για διάφορα, να τον επέλεξαν και πάλι με τον ψήφο τους. Για ποιο λόγο; Για να ικανοποιηθούν τα κομματικά βίτσια μερικών; Για να εκμεταλλευτούν επαγγελματικά την κατάσταση κάποιοι άλλοι; Και αν το παραπάνω ισχύει, αυτοί οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για το καλό της πόλης μας ή μόνο για το προσωπικό τους συμφέρον; Εδώ θα συμφωνήσουμε όλοι.
Αλλά τι γίνεται με τους υπόλοιπους; Είναι αυτοί που δεν έχουν κάποιο άμεσο συμφέρον, είναι αυτοί που κατηγορούν, που αντιδρούν φραστικά απέναντι στην αδικία που αντιμετωπίζουν καθημερινά στη δουλειά τους, στην οικογένεια τους, στην ιδιοκτησία τους. Και μετά, κάθονται αναπαυτικά και συνεχίζουν τον καφέ τους… Δεν είναι και αυτοί συνεργοί στο ίδιο έγκλημα;
Αν η σημερινή Φλώρινα πολιορκηθεί από ορδές «βαρβάρων», που θα θελήσουν να διεκδικήσουν το έδαφος της, πάνω και κάτω από την επιφάνεια, και να περάσουν τη δική τους απολυταρχική γραμμή, τότε τι θα συμβεί; Η πόλη θα αντισταθεί για μήνες μέχρι κάποιος να «ξεχάσει» μια πίσω πόρτα ανοιχτή ή θα πέσει στα χέρια τους από την πρώτη εβδομάδα, χωρίς κάποια σημαντική αντίσταση;
Τελικά τι ρόλο, αν κάποιο ρόλο, μπορεί να παίξει μια κερκόπορτα, έστω και κλειστή;
Εκείνο το μοιραίο βράδυ, οι Οθωμανοί έκαναν τρεις απανωτές επιθέσεις, όπου και σκοτώθηκε ο ίδιος ο αυτοκράτορας αλλά η άμυνα κράτησε. Χρειάστηκε μόνο μια μικρή δρύινη πόρτα, μια κερκόπορτα, για να εισβάλλει ο εχθρός μέσα στα τείχη και έτσι η Πόλη να αλωθεί. Ή μήπως όχι;
Η θεωρία της κερκόπορτας έχει δύο εκδοχές. Η μία, η πιο απλοϊκή, είναι ότι κάποιος την ξέχασε ανοικτή. Η άλλη, η πιο σκοτεινή, είναι ότι κάποιος επίτηδες την άνοιξε, παραδίδοντας έτσι την Πόλη στους Οθωμανούς. Μήπως όμως η Κερκόπορτα είναι ακόμα ένας μύθος, όπως αυτός του Μαρμαρωμένου Βασιλιά; Μήπως η Πόλη θα έπεφτε έτσι κι αλλιώς, με ή χωρίς κερκόπορτα; Υπήρχε περίπτωση οι 7000 μαχητές εντός των τειχών, να σταματήσουν ποτέ τους 250000 εκτός των τειχών;
Γιατί όμως έχουμε πάντα την ανάγκη να εφευρίσκουμε μύθους, ώστε να καλύπτουμε τις δικές μας αδυναμίες; Ίσως γιατί η παραδοχή της αλήθειας κοστίζει περισσότερο από την παρασκευή ενός μύθου. Και εδώ στο Φλερηνόν, κατά τους Βυζαντινούς, δηλαδή στη σημερινή πόλης της Φλώρινας, γνωρίζουμε καλά από μύθους.
Ο πιο διαδεδομένος είναι αυτός της εγκατάλειψης. «Εδώ πάνω είμαστε ξεχασμένοι από την υπόλοιπη Ελλάδα» έχουν πει πολλοί, ανάμεσα τους και ο γράφων. Στην πραγματικότητα, εμείς δεν τους υπενθυμίζουμε αρκετά την ύπαρξη μας, εμείς δεν διεκδικούμε με θέρμη αυτά που μας ανήκουν, εμείς βολευόμαστε με τα ελάχιστα ώστε κάποιοι άλλοι να παίρνουν τα μέγιστα. Έτσι, είναι φυσικό να έχουμε ξεχαστεί.
Ένας ακόμα γνωστός μύθος είναι αυτός του τοπικού ¨ταμπεραμέντου¨. «Εδώ πάνω οι πιο πολλοί είναι ντόπιοι» μου είχε πει κάποιος όταν πρωτοήρθα στη Φλώρινα. Με τον καιρό κατάλαβα ότι εννοούσε όχι το γλωσσικό ιδίωμα, τα ήθη και τα έθιμα αλλά τη συμπεριφορά τους, που φαίνεται να είναι πιο παθητική, σε σχέση με τους υπόλοιπους. Ίσως και να ισχύει, αλλά σε λίγο θα γιορταστούν τα 100 χρόνια, από τότε που η Φλώρινα προσαρτήθηκε στην Ελλάδα. Είναι μια δικαιολογία που έχει πια ξεφτίσει και οφείλει να θαφτεί από τις νεότερες γενιές.
Κράτησα για τελευταία τον αγαπημένο μύθο της κακής τοπικής αυτοδιοίκησης. «Ο δήμαρχος δεν ενδιαφέρεται» έχουν πει πολλοί, λένε και θα συνεχίσουν να λένε. Το αναφέρω όσο πιο διακριτικά μπορώ, γιατί έχω ακούσει και πολλά άλλα επίθετα που δεν χρειάζεται να αναφέρω.
«Οι πολίτες της Φλώρινας, ενδιαφέρονται για την Φλώρινα;» Ο δήμαρχος και οι εκάστοτε δήμαρχοι εκλέγονται με νόμιμες, δημοκρατικές διαδικασίες, κουβαλώντας βέβαια τις όποιες παθογένειες της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Παρόλα αυτά, το γεγονός παραμένει. Καθόλου παράξενο, οι ίδιοι συμπολίτες μας που τον γνώριζαν, που τον κατηγορούσαν για διάφορα, να τον επέλεξαν και πάλι με τον ψήφο τους. Για ποιο λόγο; Για να ικανοποιηθούν τα κομματικά βίτσια μερικών; Για να εκμεταλλευτούν επαγγελματικά την κατάσταση κάποιοι άλλοι; Και αν το παραπάνω ισχύει, αυτοί οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για το καλό της πόλης μας ή μόνο για το προσωπικό τους συμφέρον; Εδώ θα συμφωνήσουμε όλοι.
Αλλά τι γίνεται με τους υπόλοιπους; Είναι αυτοί που δεν έχουν κάποιο άμεσο συμφέρον, είναι αυτοί που κατηγορούν, που αντιδρούν φραστικά απέναντι στην αδικία που αντιμετωπίζουν καθημερινά στη δουλειά τους, στην οικογένεια τους, στην ιδιοκτησία τους. Και μετά, κάθονται αναπαυτικά και συνεχίζουν τον καφέ τους… Δεν είναι και αυτοί συνεργοί στο ίδιο έγκλημα;
Αν η σημερινή Φλώρινα πολιορκηθεί από ορδές «βαρβάρων», που θα θελήσουν να διεκδικήσουν το έδαφος της, πάνω και κάτω από την επιφάνεια, και να περάσουν τη δική τους απολυταρχική γραμμή, τότε τι θα συμβεί; Η πόλη θα αντισταθεί για μήνες μέχρι κάποιος να «ξεχάσει» μια πίσω πόρτα ανοιχτή ή θα πέσει στα χέρια τους από την πρώτη εβδομάδα, χωρίς κάποια σημαντική αντίσταση;
Τελικά τι ρόλο, αν κάποιο ρόλο, μπορεί να παίξει μια κερκόπορτα, έστω και κλειστή;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου